التحلیل المضمونی لقصة حی بن یقظان لابن سینا وابن طفیل

نویسندگان

حجت رسولی

دانشگاه شهید بهشتی سمیه شجاعی

دانشگاه شهید بهشتی خدیجه شاه محمدی

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

لقد کتب ابن سینا بدءاً قصةَ حی بن یقظان باللغة العربیة ثم کتبها فیما بعد علماء آخرون باللغة ذاتها؛ منهم ابن طفیل. لقد سعی کتّاب هذه القصة، کلٌّ بأسلوبه الموقوف علیه، إلی أن یجعلوا من هذه القصة مطیّةً لمعرفة الله معرفةً عقلیة. صحیح أن بنیة القصة الآنفة الذکر لابن سینا تتباین عن القصة التی کتبها ابن طفیل تبایناً واضحاً، إلا أن مضمونهما ینبنی علی محور واحد، أیْ إدراک وجود الله تعالی. والآن أمامنا مسألة ما هی الاشتراکات فی محتوی تینک القصتَین وما هی الجوانب الفردیة لکل منهما، وما هی العلاقة بین محتوی القصة المکتوبة بقلم ابن طفیل مع قصة ابن سینا؟ إنّ هذه المقالة، مستندةً إلی ترجمة هذین العملین إلی اللغة الفارسیة، تتناول المقارنة بینهما ودراستهما ومعرفة الوجوه المضمونیة المشترکة والمتباینة فیهما، ثمّ بعد ذلک تُمسک بإزمیل النقد متطرقة إلی الآراء والرؤی التی عُرضِت حولهما؛ من مثل عدم تشابه ذینک الأثرین إلّا لفظاً وعنواناً وسماتٍ فلسفیةً. تتغیّا هذه الدراسة، منتهجةً نهج التحلیل المضمونی للنص واستناداً إلی آراء أهل الرأی، من خلال دراستها العلاقةَ المضمونیة بین العملَین والإجابة عن السؤال المعروض، أن تتناول بالدرس افتراضَ أنّ ابن طفیل اتّخذ من مضمون عمل ابن سینا کنظریةٍ أساساً لعمله، وألبسها صبغة عملیة؛ علی الشکل التالی: کأنّ ابن سینا طَرح فرضیةً ثمّ أَثبتها ابن طفیل فیما بعد وبذل جهده فی بسطها وتبیینها.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل درونمایه داستانی حی بن یقظان ابن سینا وابن طفیل

داستان حی بن یقظان ابتدا توسط ابن سینا و سپس به همّت دیگر اندیشمندان از جمله ابن طفیل به زبان عربی نوشته شد. نویسندگان این داستان هر یک با سبک خاص خود کوشیده اند آن را محملی برای نحوه شناخت عقلی خداوند قرار دهند. اگرچه ساختار داستان مزبور به قلم ابن سینا با داستانی که ابن طفیل پرداخته است تفاوت های زیادی دارد، ولی درون مایه هر دو بر یک محور که همان پی بردن به وجود باری تعالی است مبتنی است. اکنون...

متن کامل

التناص القرآنی فی قصة حی بن یقظان لابن طفیل (عربی)

إن التناص مصطلح حدیث یدلّ علی تفاعل النصوص معا یعنی أن النص یحتوی علی نصوص کثیرة شکلت النص الجدید، فالکتابة نتاج لتفاعل عدد کبیر من النصوص المخزونة فی الذاکرة القرآنیة. ما زال القرآن الکریم و مضامینه و قصصه من أهم مصادر فی الأدب العربی و استلهم آلأدباء حدیثا و قدیما من هذا المصدر الملهم الذی یحتوی علی اسرار و قابلیات کامنتین فی دلالات الفاظها و تعابیرها. فإستلهم ابن طفیل من القرآن الکریم کالنص...

متن کامل

التناص القرآنی فی قصة حی بن یقظان لابن طفیل (عربی)

إن التناص مصطلح حدیث یدلّ علی تفاعل النصوص معا یعنی أن النص یحتوی علی نصوص کثیرة شکلت النص الجدید، فالکتابة نتاج لتفاعل عدد کبیر من النصوص المخزونة فی الذاکرة القرآنیة. ما زال القرآن الکریم و مضامینه و قصصه من أهم مصادر فی الأدب العربی و استلهم آلأدباء حدیثا و قدیما من هذا المصدر الملهم الذی یحتوی علی اسرار و قابلیات کامنتین فی دلالات الفاظها و تعابیرها. فإستلهم ابن طفیل من القرآن الکریم کالنص...

متن کامل

التناص القرآنی فی قصه حی بن یقظان لابن طفیل (عربی)

إن التناص مصطلح حدیث یدلّ علی تفاعل النصوص معا یعنی أن النص یحتوی علی نصوص کثیره شکلت النص الجدید، فالکتابه نتاج لتفاعل عدد کبیر من النصوص المخزونه فی الذاکره القرآنیه. ما زال القرآن الکریم و مضامینه و قصصه من أهم مصادر فی الأدب العربی و استلهم آلأدباء حدیثا و قدیما من هذا المصدر الملهم الذی یحتوی علی اسرار و قابلیات کامنتین فی دلالات الفاظها و تعابیرها. فإستلهم ابن طفیل من القرآن الکریم کالنص ا...

متن کامل

خوانش و تحلیل لاکانی حکایت " حی بن یقظان " از ابن طفیل

افسانه‌ها و حکایت‌های قدیمی، روایتگر سرشت فطری و بداهت بشری، با کمترین آغشتگی و دست خوردگی، تصویر واضح و روشنی از روحیات و دغدغه‌های انسانی ارائه می‌دهد. روانکاوان با تعمق فراوان و با ارائه نظریات جامع و عمیق، زمینه را برای شناخت ماورای رفتارهای انسانی فراهم کرده‌اند و در آثارادبی، افسانه‌ها و حکایت‌های فولکلور، بررسی روانکاوی آنها ما را به شناخت دقیق و قابل تعمیم از ماهیت انسان می‌رساند. از جم...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
الجمعیه الایرانیه للغه العربیه و آدابها فصلیه محکمه

جلد ۱۰، شماره ۳۳، صفحات ۷۷-۹۵

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023